“รางจืด” ช่วยล้างและขับสารพิษภายในร่างกายได้จริงหรือไม่?

พาทำความรู้จักกับสมุนไพร “รางจืด” กันก่อน

รางจืดมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Thunbergia laurifolia Lindl. จัดอยู่ในวงศ์ Acanthaceae เป็นไม้เถาเลื้อยขนาดกลางถึงใหญ่ สามารถเลื้อยได้ไกลหลายเมตร เป็นพืชสมุนไพรพื้นบ้านของไทยที่มีชื่อเรียกแตกต่างกันไปตามท้องถิ่น เช่น กำลังช้างเผือก น้ำนอง ขอบชะนาง หรือที่ภาคใต้เรียกว่าดุเหว่า รางจืดเป็นไม้เถาเลื้อยที่มีถิ่นกำเนิดในประเทศไทยและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เป็นพืชที่เจริญเติบโตได้ดีในสภาพอากาศร้อนชื้น มักพบได้ตามป่าเบญจพรรณและป่าดิบชื้นทั่วประเทศไทย เจริญเติบโตได้ดีในดินร่วนปนทราย ระบายน้ำได้ดี และชอบแสงแดดเต็มที่ โดยรางจืดจะมีลักษณะเด่น คือเป็นไม้เถาเลื้อยที่มีใบสีเขียวเข้ม รูปหัวใจหรือรูปไข่ ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบ ใบเรียงตรงข้ามกัน ออกดอกเป็นช่อตามซอกใบ ดอกมีสีม่วงอ่อนหรือสีขาว มีลักษณะคล้ายแตร ส่วนผลมีลักษณะเป็นฝักกลมยาว เมื่อแก่จะแตกออกเป็น 2 ซีก เมล็ดแบนคล้ายเกล็ดปลา ซึ่งรางจืดจะมีลักษณะเด่นดังต่อไปนี้

• ลำต้นและเถา: มีลักษณะเป็นเถาแข็งแรง สีเขียวเข้ม เมื่อแก่จะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล มีมือเกาะสำหรับยึดเหนี่ยว

• ใบ: เป็นใบเดี่ยว ออกตรงข้ามกัน ลักษณะใบเป็นรูปไข่หรือรูปรี ปลายใบแหลม โคนใบมน ขอบใบเรียบหรือหยักเล็กน้อย แผ่นใบสีเขียวเข้ม ผิวใบเรียบ มีเส้นใบที่เห็นชัดเจน

• ดอก: ออกเป็นช่อตามซอกใบหรือปลายยอด ดอกมีขนาดใหญ่ กลีบดอกสีม่วงอ่อนหรือสีครามสวยงาม ตรงกลางดอกมีสีเหลือง มีทั้งดอกชั้นเดียวและดอกซ้อน

• ผล: เป็นผลแห้งแตก รูปกระสวย เมื่อแก่จะแตกออกปล่อยเมล็ด

สรรพคุณและประโยชน์ของรางจืดมีอะไรบ้าง?

รางจืดได้รับการขนานนามว่าเป็น "ราชาแห่งการถอนพิษ" หรือ "ยาเย็นหม้อใหญ่" ในตำรายาแผนโบราณ เนื่องจากมีสรรพคุณทางยาที่หลากหลายและโดดเด่น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการล้างพิษและบรรเทาอาการต่างๆ ที่เกิดจากพิษ ดังนี้:

1. มีฤทธิ์ที่ช่วยในการถอนพิษต่าง ๆ ได้

รางจืดสรรพคุณที่โดดเด่นคือ “การล้างสารพิษ” โดยมีงานวิจัยทางวิทยาศาสตร์และการใช้ในทางการแพทย์แผนไทยที่ยืนยันถึงประสิทธิภาพในการถอนพิษจากสารเคมี ยาฆ่าแมลง ยาเบื่อ สารพิษจากพืชและสัตว์ รวมถึงพิษสุราและอาหารเป็นพิษได้เป็นอย่างดี

• กลไกการออกฤทธิ์: สารสำคัญในรางจืด เช่น สารกลุ่มฟลาโวนอยด์ (flavonoids) และสารกลุ่มไอริดอยด์ (iridoids) มีคุณสมบัติในการจับกับสารพิษ ลดการดูดซึมของสารพิษเข้าสู่ร่างกาย และช่วยกระตุ้นการขับถ่ายสารพิษออกจากร่างกายทางปัสสาวะและอุจจาระ

• การประยุกต์ใช้: ในกรณีที่ได้รับพิษเบื้องต้น การดื่มน้ำรางจืดเข้มข้นสามารถช่วยบรรเทาอาการและลดความรุนแรงของพิษได้ นอกจากนี้ยังมีการใช้รางจืดในโรงพยาบาลเพื่อช่วยในการรักษาผู้ป่วยที่ได้รับยาเกินขนาดหรือสัมผัสสารพิษต่างๆ

2. มีฤทธิ์ที่ช่วยลดไข้และบรรเทาอาการร้อนใน

เนื่องจากรางจืดสรรพคุณจะมีฤทธิ์เย็น จึงสามารถช่วยลดอุณหภูมิในร่างกาย บรรเทาอาการไข้หวัด ไข้สูง และอาการร้อนในกระหายน้ำได้เป็นอย่างดี การดื่มน้ำรางจืดจึงช่วยให้รู้สึกสดชื่นและสบายตัวมากขึ้น

3. สามารถต้านอาการอักเสบบริเวณต่าง ๆ ได้

สารสำคัญในรางจืดมีคุณสมบัติในการลดการอักเสบต่าง ๆ ภายในร่างกายได้ เช่น อาการอักเสบของผิวหนัง การอักเสบของทางเดินอาหาร และอาการปวดบวม เป็นต้น

4. มีฤทธิ์ช่วยต้านอนุมูลอิสระภายในร่างกาย

รางจืดอุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ ซึ่งสามารถช่วยปกป้องเซลล์ในร่างกายจากการถูกทำลายโดยอนุมูลอิสระได้ และยังลดความเสี่ยงของการเกิดโรคเรื้อรังต่าง ๆ เช่น โรคหัวใจและมะเร็ง ได้อีกด้วย โดยสารฟลาโวนอยด์ในรางจืดมีส่วนสำคัญในการต่อต้านอนุมูลอิสระและลดการอักเสบ

5. สามารถช่วยบรรเทาและแก้อาการแพ้ต่าง ๆ ได้เป็นอย่างดี

รางจืดเป็นหนึ่งในสมุนไพรที่อาจสามารถช่วยบรรเทาอาการแพ้ต่าง ๆ ได้ ไม่ว่าจะเป็น ผื่นคัน ลมพิษ และอาการแพ้ทางผิวหนังอื่น ๆ

รางจืดมีวิธีการรับประทานอย่างไรบ้าง?

• น้ำต้มรางจืด (ชาสมุนไพร)

วิธีการที่นิยมที่สุดคือการต้มใบหรือเถารางจืดเพื่อดื่มเป็นน้ำสมุนไพร โดยใช้ใบรางจืดแห้งประมาณ 5-10 กรัม หรือใบสดประมาณ 15-20 กรัม ต้มกับน้ำ 2-3 ถ้วย เคี่ยวจนเหลือประมาณ 1 ถ้วย แล้วดื่มครั้งละ 1/3-1/2 ถ้วย วันละ 2-3 ครั้ง ก่อนอาหาร

• แคปซูลหรือยาเม็ดสารสกัดรางจืด

ปัจจุบันมีการผลิตรางจืดในรูปแบบของแคปซูลหรือยาเม็ด ซึ่งสะดวกต่อการบริโภค โดยทั่วไปมักแนะนำให้รับประทานครั้งละ 1-2 แคปซูล วันละ 2-3 ครั้ง ก่อนอาหาร

• ผงรางจืด

ใบรางจืดที่บดเป็นผงสามารถนำมาชงกับน้ำร้อนดื่มคล้ายชา หรือผสมกับน้ำผึ้งเพื่อให้รสชาติดีขึ้น หรือนำไปผสมกับอาหารหรือเครื่องดื่มอื่นๆ ได้

• รางจืดสกัดเข้มข้น

มีการผลิตน้ำรางจืดสกัดเข้มข้นที่พร้อมดื่ม เพียงผสมกับน้ำเปล่าตามสัดส่วนที่ระบุบนฉลาก

ข้อควรระวังในการรับประทานสมุนไพรรางจืด

แม้ว่ารางจืดจะมีประโยชน์มากมาย แต่ก็มีข้อควรระวังในการบริโภคที่ควรทราบ เพื่อความปลอดภัยและประสิทธิภาพในการใช้ โดยจะมีข้อระวังดังต่อไปนี้

1. การใช้ในระยะยาว: การบริโภคน้ำรางจืดติดต่อกันเป็นเวลานานโดยไม่มีการพัก อาจส่งผลต่อการดูดซึมแร่ธาตุบางชนิดในร่างกายได้ ดังนั้นจึงควรมีการเว้นช่วงการบริโภคบ้าง หรือปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญก่อน

2. ผู้ที่มีโรคประจำตัว: ผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคไต ควรปรึกษาแพทย์ก่อนการบริโภคน้ำรางจืด เนื่องจากรางจืดมีฤทธิ์ขับปัสสาวะ อาจส่งผลต่อการทำงานของไตได้

3. สตรีมีครรภ์และให้นมบุตร: ยังไม่มีข้อมูลความปลอดภัยที่ชัดเจนเกี่ยวกับการใช้รางจืดในสตรีมีครรภ์และให้นมบุตร ดังนั้นจึงควรหลีกเลี่ยงการบริโภค หรือปรึกษาแพทย์ก่อนใช้

4. การแพ้: แม้ว่าจะพบได้น้อย แต่บางคนอาจมีอาการแพ้รางจืดได้ หากมีอาการผิดปกติ เช่น ผื่นคัน หายใจลำบาก ควรหยุดบริโภคทันที

5. ปฏิกิริยากับยา: รางจืดอาจมีปฏิกิริยากับยาบางชนิด หากคุณกำลังรับประทานยาใดๆ อยู่ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนการบริโภคน้ำรางจืด

แม้รางจืดจะเป็นสมุนไพรที่มีประโยชน์หลากหลาย แต่ควรใช้อย่างระมัดระวังและคำนึงถึงข้อควรระวังต่อไปนี้:

1. การใช้ในสตรีมีครรภ์และให้นมบุตร

2. ปฏิกิริยากับยาแผนปัจจุบัน

3. การใช้ติดต่อกันเป็นเวลานาน

4. ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น

จะหาซื้อสมุนไพรรางจืดที่ไหนได้บ้าง?

จะเห็นได้ว่าสมุนไพรรางจืดเป็นพืชสมุนไพรที่มีสรรพคุณหลากหลายอย่าง โดยเฉพาะรางจืดสรรพคุณในด้านของการล้างสารพิษ ขับสารพิษ และแก้อาการภูมิแพ้ต่าง ๆ จึงทำให้มีผู้คนเริ่มหันมาสนใจที่จะใช้สมุนไพรประเภทนี้กันเพิ่มมากขึ้นในปัจจุบัน นอกจากนี้สมุนไพรรางจืดยังได้ถูกผลิตออกมาเป็นหลากหลายรูปแบบมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็น น้ำรางจืด แคปซูลรางจืด และรางจืดแบบผง ซึ่งสามารถช่วยเพิ่มความสะดวกสบายในการรับประทานให้มากขึ้นได้ แต่การเลือกซื้อรางจืดนั้นจำเป็นที่จะต้องเลือกซื้อจากร้านจำหน่ายสมุนไพรที่มีความน่าเชื่อถือและได้มาตรฐาน เพื่อให้มั่นใจในความปลอดภัยของผลิตภัณฑ์เหล่านั้น เราจึงขอแนะนำ “ร้านเพื่อนดินฟ้า” ร้านจำหน่ายสมุนไพรและสินค้าเพื่อสุขภาพออร์แกนิกมากมายหลากหลายชนิด กว่า 4000 รายการ ทั้งปลีกและส่ง ให้คำแนะนำโดยเจ้าหน้าที่มีความเชี่ยวชาญ พร้อมบริการจัดส่งถึงหน้าบ้านคุณ ให้ร้านเพื่อนดินฟ้าดูแลคุณได้แล้ววันนี้!